Tạo Hoá gây chi cuộc hí trường.
Sài Gòn thấm thoắt mấy tinh sương.
Lối xưa Lê Lợi hồn kim cổ,
Nền cũ Diên Hồng bóng tịch dương.
Ðộc Lập trơ gan cùng tuế nguyệt.
Tự Do cau mặt với tang thương.
Bốn mươi năm lẻ bao thương nhớ !
Cảnh đấy, người đây luống đoạn trường.
Đó là những câu thơ khi nhớ về một Sài Gòn xưa, một thời kỷ niệm về “hòn ngọc Viễn Đông” khi ấy trong lòng những người mang tình yêu và nỗi nhớ với Sài Gòn.
Có lẽ Sài Gòn trong trí nhớ mỗi người sẽ khác nhau nhưng vẫn có một chút chung của tiếng ra hè phố, những món ăn vặt lề đường.còn có những gánh hàng rong, thương nhớ làm sao kỷ niệm Sài Gòn có nước mía Viễn Ðông có thịt phá lấu, có gỏi đu đủ gan cháy khô bò, có bánh bột chiên, có món bánh cay gần khu Chùa Chà Và.
Sài Gòn trong ký ức chúng ta là một thành phố với những tuyến đường Catinat đông đúc, những phòng trà vũ trường đêm vẫn sáng ánh đèn. Hay đâu đó Sài Gòn là hình ảnh những chiếc xích lô, cậu bé đánh giày, bán bánh mì trên khắp các con hẻm nhỏ. Nhớ một Sài Gòn với ly cà phê “ngồi đồng” trong Nhà Pagode, Givral hàng giờ hay đọc sách “chùa” ở Nhà Sách Xuân Thu-Albert Portail cũ. Chúng ta nhớ con hẻm kín đáo Casino Sài Gòn nào những bún chả, bánh cuốn Thanh Trì, bánh tôm Cổ Ngư; những gánh hàng rong, những xe bán thức ăn của khu Bàn Cờ, khu Nguyễn Thiện Thuật, Chợ Vườn Chuối, Chùa Kỳ Viên, Chợ Ðũi….
Dạo quanh Sài Gòn ngày ấy và thưởng thức những món ngon khoái khẩu. Nào là Mì Cây Nhãn, Mì Chú Hỏa, mì La Cay Nguyễn Tri Phương. Nào hủ tiếu gà cá Chợ cũ, hủ tiếu saté Lệ Thanh Chợ Lớn…
Xen kẽ trong trí nhớ có nhiều lưu niệm trong ký ức xưa, có những nhà hàng, những điểm hẹn hò: Passage Eden, Casino Sài Gòn, Mini Rex, La Pagode, Pôle Nord, Givral, Brodard, khu thương xá Tax…..
Mời các bạn đọc cùng hoài niệm và chiêm ngưỡng lại một kỷ niệm về một thời kỷ niệm với những hình ảnh chung cư Eden Sài Gòn xưa.
Chung cư Eden hau thương xá Eden là khu tứ giác Eden với năm tầng lầu ở trung tâm quận 1 được xây dựng khoảng năm 1955, được giới hạn bởi bốn con đường sang trọng nhất Sài Gòn thuở ấy: Lê Lợi, Nguyễn Huệ, Lê Thánh Tôn và Tự Do.
Cư dân ở bốn tầng trên, tầng trệt là các cửa hàng quay ra bốn mặt phố. Rạp xi-nê Eden rộng thênh thang ở trung tâm khu tứ giác được lấy làm tên chung cả khu. Dãy hành lang ngang dọc trong thương xá cũng mang tên Passage Eden. Dọc hai bên hành lang vào rạp xi-nê từ cửa chính phía đường Tự Do và từ cửa phía đường Lê Lợi là các cửa hàng hạng sang của thương xá Eden, chủ yếu bán quần áo thời trang, giày dép, đồ da cao cấp…
Rạp Eden tuy cửa chính hướng ra đường Tự Do nhưng vẫn có hành lang ăn thông qua Lê Lợi, Nguyễn Huệ. Các panô lớn giới thiệu phim đặt quay ra phía đường Nguyễn Huệ, thu hút người xem, cạnh tranh với rạp Rex hiện đại, sang trọng đối diện bên kia đường. Dù rạp Eden với tầng lầu rộng thênh thang ba bậc nhưng ghế đã cũ sờn, lại ít chiếu phim mới, chiếu thường trực nên khán giả của Eden chủ yếu sinh viên, viên chức trung lưu và nhất là các cặp tình nhân thường kéo nhau lên lầu bậc cao nhất để tâm sự! Hai rạp này sau năm 1975 vẫn tiếp tục chiếu phim mười mấy năm nữa mới “hoàn thành nhiệm vụ” rồi chuyển đổi công năng.
Thương xá Eden năm 1964 – Lối vào Cinema và thương xá Passage Eden trên đường Tự Do
Đường Tự Do đoạn ngang qua khu tứ giác Eden có hai nhà hàng Pháp nổi tiếng. Đó là quán La Pagode nằm ngay ngã tư Tự Do – Lê Thánh Tôn và quán Givral ở góc Tự Do – Lê Lợi. Tiếng là nhà hàng nhưng khách ăn thì ít, chủ yếu là cà phê mang phong cách Pháp – thuộc loại sang trọng nhất nhì Sài Gòn bấy giờ. Givral còn là hiệu bánh Pháp nổi tiếng nên khách thường vừa uống cà phê vừa nhâm nhi patéchaux, croisans.
Quán La Pagode – được các văn nghệ sĩ gọi nôm na là quán “Cái Chùa” – dịch từ La Pagode – là điểm hẹn của những tên tuổi lừng lẫy trong giới văn nghệ bấy giờ như kịch tác gia Vũ Khắc Khoan; nhà văn Mai Thảo, Thanh Nam, Nguyễn Đình Toàn; nhà thơ Nguyên Sa, Thanh Tâm Tuyền… Họ đến đây chủ yếu trò chuyện văn chương, hoặc có khi ngồi một mình nhâm nhi ly cà phê hay kêu chai bia 33 ngồi ngó mông lung ra đường, hoặc nhìn xéo qua ngã tư về phía nhà thờ Đức Bà là những vòm cổ thụ cao vút của Công viên Chi Lăng chênh chếch như một ngọn đồi. Mấy năm trước, những cổ thụ trong Công viên Chi Lăng đã bị chặt bỏ, công viên trở thành một khoảnh sân của trung tâm thương mại Vincom.
Năm 2012, Thương Xá Eden bị đập bỏ sau nhiều tranh cãi. Tại đây, người ta dựng nên tòa nhà Union square hoành tráng. Ở Shopping center này, cả tầng cao lẫn tầng hầm có nhiều thương hiệu hàng tiêu dùng cao cấp nổi tiếng thế giới. Song những thương hiệu đó không thể thay thế được những tên tuổi văn hóa Sài Gòn bất hủ, từng hiện diện nơi này hơn 60 năm như cà phê Givral, cà phê La Pagode, nhà sách Xuân Thu, rạp hát Eden…
Thương xá EDEN từng tấp nập và đông đúc qua loạt ảnh về bãi xe “đông nghẹt” và vỉa hè đa dạng ẩm thực Sài Gòn trước thương xá
