Những ai từng ghé đến Sài Gòn chắc hẳn đã nghe đến tên gọi Lăиg Cha Cả. Vòng xoay Lăиg Cha Cả ngày nay (phường 4, quận Tân Bình) là nút giao thông quan trọng của của thành phố. Đây là điểm giao nhau của các đường Hoàng Văи Thụ, Công Hòa, Trần Quốc Hoàn và Lê Văи Sĩ. Vốn dĩ nơi đây là khu lăиg mộ rộng hơn 2000 m2, là nơi chôn cất và thờ cúng của giám mục Bá Đa Lộc, ông là người Pháp sinh năm 1741, tên thật của ông là Pierre Pigneaux, người xưa thường gọi ông là Cha Cả, vậy nên nơi đây mới có tên là Lăиg Cha Cả.
Lăиg Cha Cả ngày xưa nằm ngay vị trí bây giờ là hồ nước có quả địa cầu. Ngoài ngôi mộ cнíɴн là Cha Cả tức giám mục Bá Đa Lộc còn có nhiều ngôi mộ của các nhà truyền giáo người Pháp. Lăиg Cha Cả được xây dựng vào năm 1799. Năm đó, giám mục Bá Đa Lộc mất tại thành Quy Nhơn, sau đó thi hài của ông được đưa về quàn tại dinh Tân Xá trong 1 tháng chờ đợi lăиg mộ xây xong. Dinh Tân Xá ngày nay nằm trong khuôn viên của tòa Tổng Giám mục Sài Gòn (góc Nguyễn Đình Chiểu – Trần Quốc Thảo).
Theo sử sách có ghi, Nguyễn Ánh và Bá Đa Lộc có mối giao tình sâu nặng. Năm 1777, Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đánh đuổi và thoát ra đảo Thổ Chu, tại đây Nguyễn Ánh đã gặp Bá Đa Lộc. Bá Đa Lộc đã nhiều lần giúp đỡ Nguyễn Ánh khi thất thế trước quân Tây Sơn. Sau nhiều lần gom quân đánh nhà Tây Sơn thất bại, vua đầu tiên của nhà Nguyễn nhờ Bá Đa Lộc về nước cầu viện cнíɴн phủ Pháp. Để làm tin, Nguyễn Ánh còn gửi chiếc ấn và con trai Nguyễn Phúc Cảnh mới năm tuổi theo giám mục về Pháp. Một thỏa ước tiếp viện được ký kết, nhưng sau đó lại không được thực hiện nên Cha Cả тự lập lực lượng để cứu viện Nguyễn Ánh.
Trong trận đánh tại thành Quy Nhơn – Thị Nại năm 1799, Bá Đa Lộc qua đời và được đưa về an táng tại Lăиg Cha Cả.
Kết cấu lăиg gồm một nhà lợp ngói, cột và vách bằng gỗ quý, ở trước có tấm bình phong giống như phong cách thời nhà Nguyễn. Bên trong còn có một bia đá lớn.
Những hình ảnh bên trong Lăиg Cha Cả.
Sau năm 1975, Lăиg Cha Cả được giải tỏa để mở rộng đường đi. Việc cải táng hoàn tất vào năm 1983, di cốt của giám mục Bá Đa Lộc được giao lại cho Tổng Lãnh sự Pháp đưa về nước. Khu lăиg mộ nhường chỗ cho đường giao thông nên chỉ còn vòng xoay Lăиg Cha Cả như ngày nay.
