Người Hoa sống tập trung ở các khu vực quận 5, quận 6, quận 10 tính trong địa phận thành phố Hồ Chí Minh. Vào năm 1644, sau khi nhà Thanh bắt đầu những cuộc chống đối để lật đổ triều đại nhà Minh thì một bộ phận người Hoa Kiều bắt đầu di chuyển vào Đàng Trong, những người ra đi này đều là những thành phần “phản Thanh phục Minh” cùng những người dân bị nhà Thanh tiến hành đàn áp, không chịu thuộc ách thống trị mới.
Khi người Hoa đến Đàng Trong được chúa Nguyễn Ánh cho phép cư ngụ tại Cù Lao Phố, Đông Phố, Gia Định và một số địa điểm khác thuộc vùng Nam Bộ. Cù Lao Phố chính là một cù lao trên sông Đồng Nai (thành phố BIên Hòa ngày nay), tại đây, những Hoa Kiều đã bắt đầu lập chợ để buôn bán và phố xá cũng từ đó mà bắt đầu hình thành đông đúc như bây giờ.
Từ những 1782, quân Tây Sơn nổi lên để mong lật đổ chúa Nguyễn Ánh và những người Hoa Kiều này lại có ý ủng hộ chúa nên cũng bị quân Tây Sơn đàn áp đến tận năm 1778, khi không chịu đựng được nữa họ mới bắt đàu di cư, từ Cù Lao Phố di chuyển xuống thành phố Chợ Lớn (thời đó, người Hoa gọi nó là “Đề Ngạn”).
Đến thời kỳ Pháp thuộc, bộ phận người Hoa ở Sài Gòn – Chợ Lớn dần lớn mạnh và nắm trong tay nhiều mạch kinh tế nên có mối quan hệ khá thân thiết với quân Pháp. Đặc biệt là Quách Đàm – nhà buôn người Hoa “giàu nứt vách đổ tường” đã cho xây dựng khu Chợ Lớn (xưa gọi là Chợ Bình Tây, nhưng người dân nơi đó lại quen gọi là Chợ Lớn cũ).
Người Hoa sinh sống ở khu Chợ Lớn – Sài Gòn, mang theo rất nhiều nét văn hóa đặc trưng từ cách sống đến những thú vui nghệ thuật. Và năm 1961, một nhiếp ảnh gia người Pháp tên là Jack Garofalo đã sử dụng “con mắt thẩm mỹ nhà nghề” của mình để tái hiện lại cuộc sống của những người Hoa sống tại Chợ Lớn và được lưu truyền cho đến tận ngày nay:
Trên một con đường ở Khu Phố Tàu Chợ Lớn, trước một chiếc xe đẩy gọi là ‘tac-à-tac’, trong đó một người đàn ông đội mũ ngồi, một người phụ nữ đội khăn trên đầu, đang cầm rau trên tay, cúi xuống rổ. Hình ảnh của một cụ bà đang lom khom với đóng đồ vừa được mua ở chợ, nào là hành ngò các thứ. Cảm thấy thật yên bình.
Lối sinh hoạt thường ngày của một người Hoa cũng khá đơn giản và gần như những người Việt chúng ta, họ cũng đi chợ mỗi sớm mai, cũng những món ăn quen thuộc theo khẩu vị của gia đình.
Chân dung của một cô bé với nụ cười tươi tắn cùng vài lọn tóc đang bay phất phơ trong gió, đã vô tình che hết một bên mắt. Dù còn bé nhưng lại tạo dáng khá tự nhiên trước ống kín với cánh tay sau đầu vừa dễ thương, vừa ngọt ngào ử khu phố Tàu Chợ Lớn.Chợ Lớn – Một “thành phố của người Hoa” trên đồng bằng sông Cửu Long. Đây chính là hình ảnh trong cánh gà của một nhà hát Trung Quốc là nhà hát lâu đời nhất trên thế giới. Đến từ người Trung Quốc, các diễn viên đóng vai trang điểm và trang phục giống với tổ tiên của họ, tóc cô, trước một chiếc gương cầm tay. Một chiếc gương thứ hai treo trên tường của một phòng thay đồ trần, mang dấu vết của các bài kiểm tra màu sắc bằng cọ, phản ánh hình ảnh của cô ấy.
Chợ Lớn ngày xưa chính là một khu vực thành phố tách biệt với Sài Gòn, chỉ kế bên và được xem như một vùng ngoại ô của Sài Gòn nhưng sau đó được sát nhập và trở thành một khu vực trực thuộc thành phố.
Ba phụ nữ trẻ tự trang điểm, cầm cọ và gương, trong một phòng thay đồ đã được tước bỏ: một bóng đèn trên trần nhà để chiếu sáng, một chiếc gương và dấu vết của các bài kiểm tra màu sắc bằng bút vẽ trên tườngMột cô gái trẻ, mặc một chiếc áo cánh in màu xanh lam, trang điểm bằng thìa, lông mày của cô ấy được làm nổi bật bởi những nét vẽ màu đen, chuyển từ màu đỏ sang màu hồng từ mí mắt đến má trên nền trắng được áp dụng cho khuôn mặt của anh ấy. Tóc của cô ấy đang được chuẩn bị, giữ nếp bằng những lọn tóc bằng giấy nhôm; chụp trong một nhà nghỉ với lối trang trí trần trụi: một chiếc gương, hai chân đèn và một bức tượng Phật.Chân dung một diễn viên hài, mặc một chiếc áo khoác sa tanh đen với đường ống màu trắng, một bộ ria mép tổng hợp màu đen và một chiếc mũ có phù hiệu màu đen và trắng trên một chiếc khăn đen buộc trên đầu. Bàn tay của anh ấy được nối lại.Đến từ người Trung Quốc, các diễn viên đóng vai trang điểm và trang phục giống với tổ tiên của họ, như ở đây, của Monkey King nổi tiếng. Chân dung của một diễn viên hài, mặc một chiếc áo khoác sa tanh màu đỏ với miếng dán ngực thêu và trang trí bằng lông, nhăn nhó với màu trắng, đỏ và đen mô tả tính cách của nhân vật và kèm theo những cảm xúc được thể hiện với pompom và huy hiệu.Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, một người đàn ông đầu quấn khăn, có trai có gái. Đây chỉ là một hình ảnh trong nét sinh hoạt thường nhật của những con người nơi đây, nhưng qua lăng kính lại cảm thấy tươi đẹp và thanh bình.Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, một người đàn ông quỳ trên vỉa hè, chắp tay cầu nguyện, tay cầm một tượng Phật Mâlâ.Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, đây là một trong những ngôi miếu thờ, có một người phụ nữ đang cặm cụi với những giấy tờ gần giống như một tờ phép để cầu nguyện và quỳ trước bức tượng điêu khắc tượng trưng cho một con ngựa, một người phụ nữ đi cùng một bé gái.
Trong quá trình định cư tại Nam Bộ, điển hình chính là ở Sài Gòn – Chợ Lớn, người Hoa mang theo rất nhiều nét đẹp trong phong tục tín ngưỡng của dân tộc mình, nó như một điểm tựa tinh thần trong cộng đồng người Hoa.
Ở những nơi mà có người Hoa sinh sống, luôn xuất hiện những ngôi miếu thờ của nhiều bậc thánh nhân, những ngôi chùa Phật giáo,….những vị này trở thành niềm tin bất diệt trong tâm trí của người Hoa, nó đại diện cho ước mơ, khát vọng và sự phù hộ từ các bậc bề trên sẽ giúp họ có nhiều may mắn hơn trong cuộc sống.
Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, trước cửa một ngôi nhà, người dân chơi tô bằng đất sét.
Sau những khoảng thời gian làm việc mệt mỏi, họ cũng sẽ có những trò chơi giải trí để làm tươi mới và vui vẻ hơn cho cuộc sống của mình. Đối với họ, không nhất thiết những trò chơi dân gian sẽ chỉ dành cho trẻ con, mà là dành cho mọi lứa tuổi, chỉ cần bản thân cảm thấy sống vui là được.
Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, hình ảnh một ngôi nhà vách lá san sát nhau được dựng sát bờ kênh, nơi thuyền bè qua lại.Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, hai đứa trẻ trần truồng, một đứa đang cười đùa, ngâm mình trong một cái chậu, bên cạnh những cái chum khổng lồ.Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, thẳng hàng, một nhóm trẻ em ngồi bệt dưới đất, trước bàn thờ của một ngôi chùa.
Những đứa trẻ của ngày xưa luôn tụ tập lại cùng nhau ở một nơi, để bày nên những trò chơi vui nhộn, chứ chẳng thụ động như trẻ con bây giờ. Bây giờ điện tử và công nghệ đã chi phối chúng quá nhiều nên dường như không còn biết đến thế nào là chạy giỡn khắp xóm, chơi trò trốn tìm hay năm mười cùng lũ bạn thanh mai trúc mã,…
Tại một con phố ở khu phố Tàu Chợ Lớn, một người mặc đồ đen, đầu đội nón lá, tay cầm lông vũ, trên vai mang một chiếc lắc, trong đó có chiếc giỏ phía trước chứa đầy bàn chải và giỏ phía sau với người hâm mộ.
Những chiếc gánh hàng rong đã không còn xa lạ với những người dân Sài Gòn – Chợ Lớn xưa, đây chính là kế sinh nhai của rất nhiều người dân trước đây. Quải trên vai đôi gánh với những thứ hàng khác nhau, phiêu bạc khắp ngõ cùng cuối hẻm để cất lên những tiếng rao lảnh lót, mời mọc người mua hàng.
Tại khu phố Tàu Chợ Lớn, trên một bức tường được treo đầy hình ảnh của những vị thần thánh, vị phật thuộc những hình ảnh ngoan đạo, Nho giáo hay Phật giáo cùng theo đó chính là hình ảnh giản đơn của một người phụ nữ đầu đội nón lá, tay ôm thúng đồ – Hình ảnh thân thuộc của nhiều người Sài Gòn ngày xưa.Một cậu bé cởi trần, mặc quần đùi, cầm một cái lồng chim lơ lửng trên trần nhà, trong khi quan sát con chim trong cái lồng sắt – ngôi nhà hiện tại của nó; bức ảnh được chụp ngược sáng nên có phần tối và không nhìn rõ nhận vật trong ảnh.Đây là một tiệm bán lồng đèn và lân được dùng để phục vụ trong những dịp tết trung thu hoặc những lễ cần múa lân.
Một nhà thiết kế trang phục, trước cửa hàng trưng bày những chiếc áo dài cho nhà hát Trung Quốc, đang ngồi trong cửa hàng của mình, ngậm một cái ống thuốc bằng tẩu trong miệng, xung quanh là ba cô con gái của ông ta.
Một tổ ong nơi hoạt động không ngừng nghỉ: mỗi ngôi nhà thứ hai là một cửa hàng, tất cả thương nhân là người Hoa và chúng tôi làm việc như một gia đình. Vũ trụ rác tuyệt vời của người buôn đồ chơi là một phần của cuộc sống hàng ngày: một đứa trẻ đứng giữa một kho vũ khí ma thuật gồm rồng giấy bóng kính, vòng hoa và đèn lồng, mặt nạ trộn lẫn với máy bay và tên lửa. Không chỉ trang trí nhà cửa, nó còn là một lý do để tổ chức lễ hội Tết, Tết Việt Nam, mùa, lúa, rồng, trăng và các bữa tiệc chết chóc.
Một người bán rượu ngồi trong cửa hàng của mình, bên cạnh bức tường trưng bày đôi dép xuất hiện như một nhà hiền triết già, đeo kính và để râu chỉ vào Khổng Tử. Một người bán rượu ngồi trong cửa hàng của mình bên cạnh một bức tường trưng bày đôi dép có vẻ giống như một ông già thông thái, đeo kính và đầu râu cho Khổng Tử. Một người thợ đóng giày, ngồi trong cửa hàng của mình, bên cạnh một chiếc kệ bày biện trang trí đẹp đẽ như một nhà hiền triết, với mắt kh và chng Kh.Một của tiệm buôn bán các loại thảo dược và đứng trong tiệm chính là một vị dược sư trẻ với nụ cười thường trực trên môi để chào đón khách mua hàng, trước mặt chính là những loại bột đá và trà chữa bệnh. Đây đều là những vị thuốc có tác dụng chữa bệnh rất tốt, thông thường là được bào chế từ thiên nhiên.Ngồi trên sàn đường phố là những người phụ nữ đầu đội nón lá cùng những gánh đồ ăn được bày bán trước mặt nào là bánh chuối nướng, nào là khoai mì nướng,…đều là những món ăn thông thường thời bây giờ nhưng lại là tuyệt phẩm của Sài Gòn xưa cũ.
