Khám phá hình ảnh về ngôi đền Việt Nam độc đáo giữa nước Pháp – “Hoài Nam nghĩa sĩ miếu” – Phần 2

Theo “Đại Nam thực lục” cho biết: “Sau khi miếu xây xong hơn mười năm, có nguyên Thủ hiến Nha Học chính Đông Pháp Gourdon làm Hội chủ thường xuyên giám sát đôn đốc và đặt miếu phu (binh lính hoặc thợ người nước ta) ở đó coi giữ”.

Đến Thế Chiến Thứ Hai, lại có thêm khoảng 1.400 binh lính người Việt chết trên đất Pháp nên chính quyền đã cho dựng thêm tấm bảng trong ngôi đền để ghi danh họ. Sau đó, Pháp lại sa lầy vào cuộc chiến 9 năm với Việt Nam, kết thúc bằng thảm bại ở Điện Biên Phủ. Tên của những người Việt ngã xuống trong hàng ngũ quân Pháp lại được bổ sung tại ngôi đền.

Đến ngày 21/4/1984, ngôi đền đã bị thiêu rụi sau một trận hỏa hoạn lớn, còn lại trên nền đất cũ chỉ là lối đi tam cấp có tạc hình rồng bằng đá. Mãi đến năm 1992, ngay vị trí trung tâm của nền ấy, người ta cho dựng nên mới kiến trúc mới nhưng có phần đơn sơ hơn và lối kiến trúc lại có phần giống với Nhật Bản.

Đài tưởng niệm những người lính Đông Dương theo đạo Cơ đốc đã hy sinh vì nước Pháp
Đài tưởng niệm những binh sĩ Đông Dương theo Công Giáo đã bỏ mình vì nước Pháp trong trận Đệ nhất Thế chiến, tại vườn Thuộc địa Nogent-sur-Marne.
Khu vườn nhiệt đới, Paris 12th arrondissement, Pháp.
Đền tưởng niệm Đông Dương.

Cổng vào màu hồng của đền có kiến trúc gần giống với Nhật Bản
Dấu tích làng Đông Dương trong vườn nhiệt đới
Nội thất Đền tử sĩ Đông Dương tại Nogent-sur-Marne, các biểu ngữ và tiêu chuẩn truyền thống, bên trong Đền tưởng niệm Đông Dương.

***Buổi lễ khánh thành cùng những dịp ghé thăm đền nghĩ sĩ của phái đoàn An Nam:

Lễ khánh thành Đền tưởng niệm của Ngài Albert Sarraut và Thống chế Joffre
Thống chế Joffre và Bộ trưởng Thuộc địa A. Sarraut thăm hỏi một quan chức Đông Dương (ông Đặng Ngọc Oánh, đại diện triều đình Huế).
Thống chế Joffre và Bộ trưởng Thuộc địa A. Sarraut đến dự lễ.
Hàng dài quân lính đợi chờ Thống chế Joffre và Bộ trưởng Thuộc địa A. Sarraut đến dự lễ.
Đoàn cầm cờ tiến vào Đền tử sĩ tiếp theo sau sắc chỉ của Hoàng đế.
Lễ cúng hiến đền thờ cho những linh hồn người Đông Dương đã hy sinh vì nước Pháp
Chuyển một bản sao của triều đình về ngôi đền
Rước sắc chỉ của Hoàng đế Annam (vua Khải Định) đến Đền tử sĩ.
Rước sắc chỉ của vua Khải Định vào đền thờ tử sĩ

An vị sắc chỉ của Hoàng đế Annam trong Đền tử sĩ Đông Dương
Sứ thần của hoàng đế An Nam đến, theo sau là kiệu rước sắc chỉ của hoàng đế Khải Định cung hiến Đền tử sĩ. Lễ cung hiến một đền thờ của người Annam tại Vườn thuộc địa Nogent-sur-Marne để tưởng nhớ những người lính tập và lính thợ Đông Dương đã hy sinh vì nước Pháp trong Đệ nhất thế chiến (1914-1918)
9-6-1920 tại Vườn thuộc địa Nogent-sur-Marne, Pháp – Ông Sarraut khánh thành đài kỷ niệm những tử sĩ Đông Dương đã hy sinh vì nước Pháp
Sứ thần triều đình Annam, Đốc phủ sứ Lê Quang Liêm (tự Bảy) đọc diễn văn
Sứ thần triều đình Annam Đặng Ngọc Oánh đọc diễn văn trong lễ cung hiến Đền kỷ niệm Đông Dương
Lễ khánh thành Đền tử sĩ Đông Dương tại Nogent-sur-Marne ngày 9-6-1920. Các quan chức rời Đền tử sĩ sau lễ an vị sắc chỉ của Hoàng đế Khải định trong ngôi đền.
Ông Sarraut và Thống chế Joffre ra về sau buổi lễ
Binh lính và thường dân Đông Dương và Pháp tạo dáng trên các bậc thang của Đền tưởng niệm Đông Dương trong Vườn thuộc địa Nogent-sur-Marne
Tin tức về lễ khánh thành Nghĩa Sĩ Từ (Temple du Souvenir Indochinois) đăng trên tờ Le Monde illustré, số ra ngày 19 Juin 1920
Chuyến thăm của Vua Khải Định tại Đền tưởng niệm ngày 26/6/1922
Cổng khu tưởng niệm các binh sĩ thuộc địa đã hy sinh vì nước Pháp trong trận Đệ nhất Thế chiến, tại vườn Thuộc địa Nogent-sur-Marne. Đứng bên phải nhà vua là Thượng thơ Nguyễn Hữu Bài.

Vua Khải Định tại Đài tưởng niệm những người Công giáo Đông Dương chết vì Pháp năm 1922

Đài tưởng niệm riêng dành cho các tử sĩ An Nam theo Công giáo được xây dựng gần phía góc phải của Đền Tử Sĩ
26/6/1922, Hoàng đế An Nam Khải Định trong khu vườn thuộc địa Nogent-sur-Marne

Vua Khải Định tham quan xung quanh khu đền
Trên nóc nhà là 3 chữ Hán, đọc từ trái qua: Nghĩa Sĩ Miếu 廟 士 義 Đền này nguyên là ngôi đình bằng gỗ, làm ở Thủ Dầu Một chở qua Pháp dự Đấu xảo ở Marseille năm 1906
Sân trước Đền Tử Sĩ
Vua Khải Định rời Đền tưởng niệm
Vua Khải Định viếng Đền kỷ niệm tử sĩ Đông Dương tại Nogent-sur-Marne, Pháp. 29-6-1922
Vua Bảo Đại có chuyến ghé thăm đền vào dịp lễ ngày 8 tháng 10 năm 1925
Lễ tưởng niệm Đông Dương – ngày 08 tháng 10 năm 1925
Bảo Đại cùng với những quan chức Pháp trước đền tưởng niệm Đông Dương năm 1925
Hồ Chí Minh đã có chuyến ghé thăm đền nghĩa sĩ để dâng hoa cho những người lính trận vong vào năm 1946

Viết một bình luận