Tháng tám mùa thu, lá rơi vàng chưa nhỉ
Từ độ người đi thương nhớ âm thầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Tuổi phong sương ta cũng gắng đi tìm
Có phải em mùa thu xưa
Có bóng mùa thu thức ta lòng son muộn
Một ngày về xuôi chân ghé Thăng Long buồn
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Ngày sang thu anh lót lá em nằm
Bên trời xa sương tóc bay
Thôi thì có em đời ta hy vọng
Thôi thì có em sương khói môi mềm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Nghe đâu đây lá úa và mi xanh
Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông Hát
Có chắc mùa thu lá rơi vàng tiếng gọi
Lệ mừng gặp nhau xôn xao phím dương cầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Nghìn năm sau ta níu bóng quay về
Ơi mùa thu của ước mơ
Nghìn năm sau ta níu bóng quay về
Ơi mùa thu của ước mơ
Hà Nội có lẽ đẹp nhất là vào mùa Thu, nhất là vào buổi chiều tà với cái se se lạnh của thời tiết, và thoang thoảng đâu đó mùi hương quen thuộc, những con đường lớn cùng những ngõ nhỏ đều mang hơi thở của hoa sữa, cái hương hoa thơm nồng nàn kèm thời tiết se lạnh nó mới thấm làm sao! Từ quán café nhỏ bên đường vang lên ca khúc “ Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội” bỗng thấy lòng xao xuyến đến lạ thường…
“Tháng tám mùa thu, lá rơi vàng chưa nhỉ
Từ độ người đi thương nhớ âm thầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Tuổi phong sương ta cũng gắng đi tìm”
Ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Trần Quang Lộc, ca khúc được xem là trường tồn với thời gian. “Có phải em mùa thu Hà Nội” được ông phổ nhạc năm 1972, từ bài thơ của người bạn thi sĩ Tô Như Châu. Cho đến nay, bài hát vẫn được xem là một trong những sáng tác được ưa thích nhất về Hà Nội. Điều đặc biệt mà cố nhạc sĩ từng chia sẻ là ở thời điểm đó cả thi sĩ lẫn nhạc sĩ đều chưa một lần đến với Hà Nội. Nhưng trong cảm quan của họ, Hà Nội hiện lên với vẻ đẹp mùa thu dịu dàng, lãng mạn mà cũng đầy tinh tế.
Nhạc sĩ Trần Quang Lộc chia sẻ về hoàn cảnh sáng tác của nhạc khúc này như sau:
“Bài hát này tôi sáng tác năm 1972, tôi về Sài Gòn nghỉ hè thì gặp anh Tô Như Châu. Anh ấy cho xem bài thơ “Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội”, bài thơ viết dài lắm năm sáu trang gì đấy tôi lấy ý bài thơ viết lại thành ca khúc. Bài này viết trước năm 1975, hồi đó được Thái Thanh hát nhưng sau đó ngưng không được phổ biến.
Mãi đến năm 1993 thì ca khúc này được nhiều ca sĩ hát, trong đó ca sĩ Thu Phương được giải thưởng bài hát này đứng đầu Top Ten trong chương trình nhạc Top Ten ở Sài Gòn được giải nhất mà kéo dài trong một năm. Bài này cũng được giải thưởng ca khúc viết hay nhất trong năm của Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Nam trao giải cho tôi”.
Người đầu tiên hát “Có phải em mùa thu Hà Nội” là ca sĩ Thái Thanh, giọng ca vàng trong làng âm nhạc lúc bấy giờ. Nhưng sau đó, ca khúc ít được mọi người biết đến, mãi đến hơn 20 năm sau, khi Đức Trí có cơ hội tiếp cận với nhạc mục 60 ca khúc của nhạc sĩ Trần Quang Lộc, do chính tay ông đưa, ca khúc mới thực sự có đời sống âm nhạc của mình.
Qua sự giới thiệu âm nhạc của Đức Trí ca sĩ Hồng Nhung đã thể hiện ca khúc này trong album “Chợt nghe em hát”, với một cảm xúc mới lạ, cô đã thành công khi hát và đưa bài hát đến gần với công chúng cả nước. Nhiều người yêu thích Hồng Nhung thể hiện ca khúc này, vì chất giọng mượt mà và cách xử lý âm thanh rất riêng của cô. Nhạc phẩm này cũng được Hồng Nhung hát trong CD Chiều Phủ Tây Hồ, do trung tâm nhạc Mưa Hồng phát hành. Ngoài ra, ca sĩ Thu Phương cũng là một nữ ca sĩ vô cùng thành công khi thể hiện ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội” với giọng nữ trung trầm (mezzo soprano). Thu Phương lần đầu trình diễn “Có phải em mùa thu Hà Nội” vào năm 1997, trong một tour lưu diễn xuyên Việt của Nhà hát Tuổi trẻ. Ca khúc này gần như đã trở thành bản hit của cô, được nhiều khán giả yêu thích đến mãi sau này.
Khi lời thơ “Có phải em mùa thu Hà Nội” của thi sĩ Tô Như Châu được những nốt nhạc chấp cánh thì bài thơ bỗng trở nên êm dịu, nhẹ nhàng bay lên. Đôi cánh âm thanh diệu kì mang lời thơ bay lượn khắp không gian Hà Nội xưa, làm cho người nghe dâng lên bao nỗi xao xuyến, hoài niệm gợi về một nỗi nhớ xa xăm…
Có bóng mùa thu thức ta lòng son muộn
Một ngày về xuôi chân ghé Thăng Long buồn
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Ngày sang thu anh lót lá em nằm
Bên trời xa sương tóc bay
Những vần thơ đậm chất trữ tình, phong lưu như: “Ngày sang thu anh lót lá em nằm. Bên trời xa sương tóc bay…” không những khiến chàng nhạc sĩ trẻ năm nào xao xuyến mà khi phổ nhạc, ca khúc được cất lên cũng khiến cho hàng triệu tâm hồn đồng điệu, gây cảm giác thấm đẫm một nỗi buồn len lỏi không tên.
Thôi thì có em đời ta hy vọng
Thôi thì có em sương khói môi mềm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Nghe đâu đây lá úa và mi xanh
Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông Hát
Những giai điệu với tiết tấu tự nhiên, xen lẫn chút hư ảo, khiến cho ta cảm thấy lóe lên một niềm hi vọng dù mong manh “Thôi thì có em đời ta hy vọng. Thôi thì có em sương khói môi mềm”. Tuy nhiên đâu đó vẫn là nỗi buồn man mác, gợi lại hình ảnh thê lương “Nghe đâu đây lá úa và mi xanh. Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông Hát”. Tích xưa được gợi về, “hồn Trưng Vương sông Hát”kể về Hai Bà Trưng khi thất trận, thua Mã Viện, hai bà không cam tâm đầu hàng nên đã nhảy xuống dòng sông Hát năm 43 CN (sông Hát nằm ở đoạn Sông Đáy tiếp giáp với Sông Hồng, mà Hồ Hoàn Kiếm và hồ Tây Hà Nội lại bắt nguồn từ sông Hồng). “Có phải em mùa thu Hà Nội, Nghìn năm sau ta níu bóng quay về” câu hát đó có thể nhắc đến một bóng hình mà tác giả bắt gặp ở nghìn năm sau mang hào khí, gợi nhớ về hai người nữ anh hùng với tinh thần hào kiệt, anh dũng của nghìn năm trước.
“ Có phải em mùa thu Hà Nội” không khiến cho người nghe có cái cảm giác ồ ạt, vồ vập bởi những ca từ của nó. Mà ca khúc mang lại một cảm xúc nhẹ nhàng mà sâu lắng, ca từ của bài hát cứ từ từ ngấm sâu vào từng ngóc ngách tâm hồn và cứ mãi đọng lại ở đó không phai, không chỉ đối với những con người từng sống ở Hà Nội mà kể cả với người chưa từng đặt chân đến Hà Nội như hai tác giả của chúng ta.
Ca sĩ Lam Trường từng chia sẻ về bài hát như sau: “ Có phải em mùa thu Hà Nội” có sức ảnh hưởng đặc biệt với Trường vì chứa đựng những gì đẹp đẽ, lãng mạng, yên bình nhất của Hà Nội mà Trường cảm nhận được. Từ bài hát của chú Trần Quang Lộc, Trường vẫn nhớ như in lần đầu tiên trong đời được ra Hà Nội, để quay ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội” đứng ở góc phố gần bờ Hồ Gươm trong con mưa tháng 8 thật khó quên…”
Mời quý vị độc giả cùng đọc qua nguyên tác bài thơ “Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội” của thi sĩ Tô Như Châu
Tháng tám mùa thu
Lá khởi vàng em nhỉ
Từ độ người đi
thương nhớ âm thầm
Chiều vào thu nghe lời ru gió
Nắng vàng lơ lửng ngoài hiên
Mắt nai đen mùa thu Hà Nội
Nghe lòng ấm lại tuổi phong sương
May mà có em cho đường phố vui
May còn chút em trang sức sông Hồng
Một sáng vào thu bềnh bồng hương cốm
Đường Cổ Ngư xưa bắt bước phiêu bồng
Thôi thì có em đời ta hy vọng
Thôi thì có em sương khói môi mềm
Có phải em mùa thu Hà Nội
Nghe đâu đây lá ướt và mi xanh
Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông Hát
Lững thững Hồ Tây một dáng Kiều
Có phải em mùa thu Hà Nội
Nghìn năm sau níu bóng quay về
Phải nơi đây miền Thanh Nghệ Tĩnh
Phải nơi đây Hồng Lĩnh-Ba Vì
Phải nơi đây núi Nùng sông Nhị
Lớn dậy con người đất Tổ Hùng Vương
Anh sẽ đi
Cả nước Việt Nam yêu dấu
Đẹp quê hương gặp lại tình người
Bước nhỏ long lanh hồn nghệ sĩ
Mơ Quang Trung vó ngựa biên thuỳ
Ngày anh đi. Nhất định phải có em
đường cỏ thơm rong ruổi
Sẽ ghé lại Thăng Long
thăm Hoàng Thành – Văn Miếu
chắc rêu phong đã in dấu bao ngày
Đã nghe
bập bùng trống trận
Ngày chiến thắng Điện Biên
Sáng hồn lửa thiêng
Xuôi quân về giữ quê hương
Hôm nay mùa thu
Gió về là lạ
Bỗng xôn xao con tim lời lá
Bỗng xôn xao rơi vàng tiếng gọi
Lệ mừng gặp nhau ngàn phím dương cầm
Có phải em mùa thu Hà Nội
Ngày sang thu lót lá em nằm
Bên trời xa sương tóc bay
Hà Nội ơi em có hay
Quê hương thần thoại hiển linh hồn sông núi
Nắng thu muôn màu rực rỡ trong hồn anh.