Chúng ta thường biết đến giai thoại Võ Tòng đả hổ của Trung Hoa, nhưng lại ít người biết trên đất Việt cũng có rất nhiều anh hùng bắt hổ. Và sẽ càng ngạc nhiên hơn nếu trong lịch sử nước nhà đã có một cô gái trẻ vừa tròn đôi mươi đã chiến thắng hổ dữ trong cuộc biểu diễn mừng lễ khánh thành chợ Bến Thành. Cùng theo Góc xưa tìm về huyền thoại một thời:

Tổ sư khai sáng “môn võ đánh hổ”

Vào đầu thế kỷ 19 người con trẻ Võ Thị Trà vốn là hậu duệ các bộ tướng Tây Sơn phải lánh nạn khi vua Gia Long đánh bại nhà Tây Sơn. Cô đến vùng đất Tân Khánh (nay là phường Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên và phường Bình Chuẩn, thị xã Thuận An thuộc tỉnh Bình Dương) lánh nạn.

Tại đây cô gái mở quán nước ven đường, đồng thời trên quầy có treo thanh kiếm. Nhiều khách tò mò hỏi thì cô gái trả lời rằng nếu ai uống nước không trả tiền thì vui lòng cúi chào thanh kiếm trước khi rời quán.

Vì câu trả lời ấy của cô chủ quán xinh đẹp, đã có người vì thử sức nên không trả tiền tuy không thật sự “chào thanh kiếm” nhưng cũng không sao bước ra được khỏi quán nước. Cô gái Võ Thị Trà xinh đẹp những tưởng cũng giống như bao cô gái “liễu yêu đào tơ khác” nhưng cô lại khẳng định tài năng của mình với đường kiếm như “rồng bay phượng múa” vang xa, nhiều trai tráng xung quanh đến thọ giáo vài đường võ để phòng thân và rồi được tận mắt chứng kiến tài võ của bà chủ quán Võ Thị Trà.

Từ đó, Võ Thị Trà thu nhận đệ tử, truyền thụ võ thuật. Môn võ của Võ Thị Trà ngày càng phát triển và hình thành môn võ Tân Khánh – Bà Trà đến tận ngày nay.

Câu chuyện đệ tử chân truyền đánh hổ

Võ Thị Trà có nhiều đệ tử, trong đó có 2 đệ tử chân truyền là anh em Võ Văn Ất (còn gọi là Hai Ất) và Võ Văn Giáp (Ba Giáp). Hai anh em có sở trường dùng trường côn.

Thời ấy hổ hay về làng bắt gia súc và khiến người dân sợ hãi không dám ra ngoài. Nhiều người vì có việc phải ra ngoài cũng tránh khỏi đi những nơi hay có hổ lui tới.

Hai anh em ông Ất và Giáp đã có đến 10 lần đối mặt với hổ dữ. Lần đáng nhớ nhất là ở nơi Hố Ngỡi cạnh làng Tân Khánh (nay là Tân Vĩnh Hiệp, thị xã Tân Uyên), hai anh em phải đối mặt với 3 con hổ dữ. Hai bên quần thảo suốt gần một canh giờ (tức gần 2 tiếng) thì 3 con hổ bị hạ sát.

Từ đó danh tiếng của hai người cùng môn võ trở nên nổi tiếng. Võ Tân Khánh – Bà Trà cũng được gọi là “môn võ đánh hổ”. Ngày nay bất cứ ai đến vùng này còn được nghe người dân kể lại câu chuyện đánh hổ của hai anh em ông Ất và Giáp, đặc biệt là câu chuyện đánh hổ ở Bàu Lòng như sau:

Xứ Bàu Lòng (Chơn Thành, Bình Phước) vốn hay bị hổ về làng bắt gia súc, người dân ra đồng khi nào cũng phải tập hợp trai tráng trong làng, chuẩn bị cung tên có tẩm thuốc độc mới dám ra, dân làng nghe tiếng hai ông Ất và Giáp có thể đánh hổ liền mời họ về làng đuổi hổ.

Hai anh em ông Ất và Giáp về Bàu Lòng, hai ông đợi ba hôm mà vẫn không gặp được hổ. Phải đến ngày thứ tư thì hổ mới xuất hiện. Hai anh em liền đến chặn hổ vào làng. Người dân trước đây chỉ nghe tiếng hai ông đánh hổ, nay ở trong nhà mở cửa tận mắt nhìn hai ông đối mặt hổ dữ.

Con hổ gầm lên nhảy đến vồ ông Giáp. Ông tránh rất nhanh rồi xoay trường côn đâm mạnh vào hông hổ. Con hổ quay lại tiếp tục vồ, ông Giáp dùng trường côn chống đỡ và đánh trả hổ.

Con hổ gào thét khiến ai cũng sợ hãi, hai bên trao chiến đến độ tàn điếu thuốc thì con hổ hộc lên một tiếng vọt ra ngoài vòng chiến rồi nằm chổng vó lên trời.

Cuộc chiến đến đây tưởng kết thúc và con hổ đã chết. Nhưng với người am hiểu về hổ thì biết rằng đây chính là miếng tổ của nhà hổ, gọi là thế “trâu vằn”, ai sơ ý mà đến gần là coi như toi mạng. Ông Giáp mặc hổ nằm đó chống trường côn để nghỉ.

Hổ nằm chờ một hồi nhưng không thấy đối thủ mắc bẫy thì gầm lên nhảy vào tấn công tiếp. Ông Giáp dùng trường côn đánh trả, cát bụi bay mù mịt. Hổ lại một lần nữa dùng thế “trâu vằn” nhử đối thủ, nhưng ông Giáp lại chống trường côn nghỉ. Hổ lừa không được, nhảy vào tấn công, hai bên tiếp tục quần nhau.

Lúc này ông Giáp bèn ra đòn hiểm, người dân nghe hổ rống lên thật to, nhảy ra khỏi vòng chiến và bỏ chạy. Dân làng lại giật mình nghe tiếng hổ rống to hơn nữa, thì ra ông Ất đã hạ được hổ. Ông Ất từ đầu không tham chiến mà chặn đường rút của hổ, đợi lúc hổ chạy đến thì dùng trường côn hạ sát hổ.

Từ đó người dân ở đây có câu “Cọp Bàu Lòng – Võ Tòng Tân Khánh” và xem Võ Tòng Tân Khánh giỏi hơn Võ Tòng bên tàu. Tiếng tăm hai anh em đánh hổ vang xa.

Được mời biểu diễn

Đến năm 1914 nhân dịp khai trương chợ Bến Thành, chính quyền Pháp mời ông Ất đến biểu diễn màn đánh hổ. Thế nhưng ông Ất từ chối mà để cô con gái mới ngoài 20 tuổi đi thay.

Năm ông Hai Ất 40 tuổi thì sinh được cô con gái đặt tên là Võ Thị Vuông, và đem hết tài võ nghệ truyền lại cho con, đặc biệt là môn võ đánh hổ. Có thể nói, Võ Thị Nương đã tiếp nối nghiệp của cha mình, được ông truyền thụ tất cả võ nghệ và kinh nghiệm đấu hổ. Ông Hai Ất rất tin tưởng con gái, nhưng với mọi người lúc ấy thì lại khó mà có thể tin. Không ai có thể tin một cô gái trẻ tuổi vừa 20 với vóc dáng nhỏ bé ấy có thể đánh được hổ. Mọi người hiếu kỳ lại trong chờ vào ngày lễ khánh thành chợ Bến Thành.

Chợ Bến Thành ngày ấy

Không chỉ dân Việt không tin mà cuộc đấu võ giữa một cô gái trẻ cùng mãnh thú là điều khó tưởng tượng đối với người phương Tây. Vì thế mà cuộc đấu này được người phương Tây lấy làm kỳ lạ. Cuốn sách “Những môn võ bí truyền trên thế giới” (John F. Gilbey, bản dịch tiếng Việt của hai tác giả Lạc Hà và Phạm Xuân Thảo, do nguyệt san Võ Thuật xuất bản tại Sài Gòn năm 1970) cũng có ghi chép lại cuộc thi đấu kỳ lạ và hiếm có này.

Lễ khai thị chợ Bến Thành

Năm 1912, chợ Bến Thành được hãng thầu của Pháp tên là Brossard et Maupin xây dựng, đến tháng 3 năm 1914 thì xây xong và tổ chức lễ khánh thành. Thời đấy lễ khánh thành chợ mới được gọi là lễ khai thị. Lễ hội vui chơi diễn ra suốt 3 ngày là 28, 29 và 30/3/1914 thu hút hơn 100.000 người Sài Gòn và các tỉnh lân cận đổ về.

Chợ Bến Thành 1929-1930

Lúc này người Pháp ở Sài Gòn đã nghe danh tiếng đánh hổ của anh em ông Ất và ông Giáp, nhưng cũng bán tín bán nghi. Nhân dịp khai thị chợ Bến Thành, họ mời cả hai ông lên Sài Gòn đấu với hổ. Con hổ này được bẫy khi khai hoang đồn điền cao su ở miệt rừng rậm phía bắc Thủ Dầu Một.

Ông Ất lúc này đã 60 tuổi nhưng còn tráng kiện, ông không muốn đi mà quyết định để con gái mình là Võ Thị Vuông (còn gọi là Năm Vuông) mới ngoài 20 tuổi đi thay. Trước sự lo lắng của nhiều người, ông Ất chỉ cười và nói ông hiểu khả năng con gái mình, và nếu có gì bất trắc ông sẽ nhảy vào liền không để con mình bị hại.

Ngày khai thị, dân Sài Gòn và các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Kỳ nô nức đến chợ Bến Thành với nhiều lễ hội như múa lân, thao diễn võ thuật, âm nhạc; cùng nhiều hàng hóa như tơ lụa, thực phẩm, v.v.. Buổi tối lại có tổ chức xe hoa, bắn pháo hoa, cùng các loại đèn màu giăng khắp nơi. Người dân tập trung đông vui hơn tết. Nhiều hoạt động vui chơi như hát bội đều không có thu tiền.

Hồi hộp cuộc đấu giữa cô gái trẻ và mãnh thú

Đến buổi xem màn đấu với hổ, ai cũng hồi hộp chờ đợi. Thế nhưng mọi người chuyển từ trạng thái hồi hộp sang ngạc nhiên lo lắng, bởi người đấu với hổ chỉ là cô gái trẻ mới ngoài 20 tuổi, còn người phương Tây thì tròn mắt ngạc nhiên không thể tin được.

Võ Thị Vuông trong bộ quần áo nai nịt gọn gàng, mang theo ngọn lao có đầu bịt sắt nhọn tiến vào khu vực đấu với hổ dữ.

Hổ trông thấy mồi thì gầm lên rồi nhảy vào vồ cô gái, rất nhanh cô gái nhảy sang một bên tránh được, hổ vồ hụt mồi thì gầm lên xoay mình rất nhanh, đập đuôi rồi tấn công liên tiếp bằng móng vuốt, tát.

Mãnh thú nhanh nhẹn nhưng thủ pháp cô gái còn nhanh hơn, nhảy qua, nhảy lại, lúc tiến lúc lùi, thủ pháp biến hóa khôn lường. Các đòn của mãnh thủ đều không trúng, nó gầm lên khiến người xem sợ hãi.

Biết sức mình không thể mạnh như hổ nên cô Năm Vuông dùng thủ pháp nhanh nhẹn tránh đòn nhằm tiêu hao sức hổ, khi thọc ngược ngọn lao để tránh hổ phủ, xoay sở liên tục tránh đòn của hổ, đồng thời mỗi khi hổ vồ hụt thì dùng cây lao đâm vào khiến hổ chảy máu và dần xuống sức.

Qua mấy giờ giao đấu, người và hổ đều nhuộm đỏ máu. Ở bên ngoài có người lo lắng hỏi ông Hai Ất rằng con ông có sao không, nhưng ông chỉ mỉm cười.

Con hổ dần dần cũng kiệt sức, biểu hiện chậm chạp hơn trước. Lúc này cô gái mới ra tay nhắm vào yết hầu con hổ mà ra đòn chính xác hạ được mãnh thú. Lúc đó cũng đã đến 12 giờ trưa.

Trong cuốn “Những môn võ bí truyền trên thế giới” có ghi lại màn đánh hổ của Võ Thị Vuông.

Màn giao đấu này được xem là kinh điển trong cuộc đấu giữa người với hổ trong làng võ thuật, được ghi lại trong cuốn sách “Những môn võ bí truyền trên thế giới” nguyên tác tiếng Anh của tác giả John F. Gilbey.

Bìa sách Những môn võ bí truyền trên thế giới

Ngày nay ở cạnh làng võ Tân Khánh – Bà Trà có địa danh “Truông Bà Năm Vuông” (trước đây rừng rậm được gọi là Truông). Đây là nơi bà Năm Vuông đánh hổ ở chợ Bến Thành khi xưa từng đánh tan một toán cướp cạn bằng cây đòn gánh trên tay.

Viết một bình luận